Anto sirin, ey!
Tangay-tangay ed Pozorrubio
By Mel V. Jovellanos
AKIN et saray ombahley na Pozorrubio et tatawagen dara’n tangay-tangay? Walay maoges ya pakaawat ed itan a salita. Saray tangay – tangay singa ra toon arawi’y pogta na isip. Say pakatalus na arum ingen sakey kuno’n toon tangaw-tangaw odino alintaweng.
Nen panaon ya antis simmabi iray Kastila, saray primeron nan-too ed lugar natan na Pozorrubio et eksperto kuno ya manggaway abong ed toktok na kiew. Kanian no walaray onsabin sankaili, tangay-tangay ira ed panag-anap. Kanian manlapud nen saman saray onsabi’d Pozorrubio, sikaray tangay-tangay.
Nen 1960’s diad kaliber-liber na Pozorrubio town plaza walay talomplo ya matatatken a kiew (acacia). Nanpagawa so “local government” na “tree houses” para saramay turista. Say katuaan toya, nen simmabi iramay turista, tangay-tangay ira ta lanti atatagey iramay tree houses.
Nen antis na komaduan guerra na interon mundo (World War II), walay laki’n taga Lingayen ya angasawa na taga-Pozorrubio. Diad agew na kasal wala’y sakey grupo’n kakanayon to imay laki ya mibansal ya simmabi’d Pozorrubio. Agda balet tinepet no antoy lugar ya panaayaman to imay bii. “Melmelag so Pozorrubio insan mankakabat iray too diman”, so kuanda. Kasabi ra’d Pozorrubio, nikelawan ira ta abalbaleg manayan bahley. Kanian san-agew iran nan-anapanap no iner so kasalan (34 barrios). Nen ngarem lah, asabat da iramay kakanayon da’n taga –Lingayen ya onsempet lah. Kuanda’d saramay naknaksawan tan narnarasan lan kabaleyan da: “Agui, agay kimet lah, tangay-tangay kayo’d Pozorrubio”.
Say Pozorrubio Plaza Pergola et sikatoya’y “tourist attraction” ya ikikinon na bahley. Kapag fiesta’y bahley, duaran popular ya orchestra (Asiong Mamaril, Toots Guerzo tan arum niran mamaong tan mablin managtogtog) ya walad biek tan biek ed komaduan palapag na Pergola. Manlaban itan ya duaran orchestra angga ed palbangon. Kanian saray makakaliket ya manbabantay tan manderengel, ya walaran amin ed leksag, akatangay ira angga’d agnasompal so togtogan. Tinawag da’ran akatangay odino tangay-tangay.
Say maksil balet ya panisiaan, amay istorya nen Panaon na Hapones (1942-’45). Angi letneg so Hapon na sakey ya Japanese Bus Line ya man-ngaran na “Rikuun Kanrikyuku” (Kasompal na Guerra nammaliw yan Benguet Auto Line-BAL). anggapo ni’y “short-cut” ya dalan ed Bonuan, Dagupan tan Damortis nen saman kanian amin daray unla ed Norte tan Baguio puros via Manaoag-Pozorrubio. Say bus terminal balet dia’d Pozorrubio. Mairap nen panaon na Hapon ta angga labat ed alas singko na ngarem so “last trip”. Kanian dakel so pasahero ya “stranded” ira ed Pozorrubio no mansironget lah. Anggapoy hotel ed bahley kanian unong ed tongtong, saramay pasaheros onliber ira diman ed poblacion ta man-anap ira’y piogippan da. Tangay-tangay ira ed amin ya bintana ed saray ka-abongan ompano walay nanengneng dan ka-klase ra’d Lingayen Provincial High School odino arom niran kakanayon o kabat labat. Kanian nen saman ya panaon saray aliwan taga-Pozorrubio so tangay-tangay.
Nen ombabatik so panaon balet, ni, saramay taga-Pozorrubio met lah so ibabaga ran tangga-tangay!
Akin et onya’y agawa. Dapat sikami so tangay-tangayen. Anto sirin, ey!
Share your Comments or Reactions
Powered by Facebook Comments
