Anto sirin, ey!

By January 6, 2013Opinion

Rizal: kompositor na musika

Nen Mel V. Jovellanos

SI bayani’n Dr. Jose P. Rizal et aliwa labat ya maong ya opthalmologist, agramensor, skultor, umaanlong, nobelista, linguista, pintor, kartonista, manag-awaran tan arum nira: maong met manaya ed musika–anta to’y mantogtog na guitara, biyolin tan pluta insan sakey met manaya’n kompositor (composer). Walay kinompos to’n kanta ya tinawag to’n “Leonor.”

Aman ya panaon nen gagawaen dani imay Manila-Dagupan Railroad Line, si Leonor Rivera tan saray ateng to aabangan day abung nen Mang Andong (Alejandro Vinteres, Sr.) diad Calle Municipal (nanmaliw ya Calle Torres-Bugallon nen 1919, balet inpangaran ed si dati’n Meyor/Diputado Angel B. Fernandez nanlapu’d 1970’s. Say tatay nen Leonor sakey ed saray suppliers na construction materials ed samay British Contractor ed samay rilis na tren. Sirin, pigaran taon met ya nan ayam ed Dagupan si Leonor Rivera. Si Leonor, unong ed saray sulsulat, inaro nen Rizal. Si Leonor so ibabaga ran “Maria Clara” ed nobela’n “Noli Me Tangere.” Naynay so pansulsulatan dan dua nen wala ni’d Eropa si Rizal. Balet nen pinmaway so nobela nen Rizal, markado la si Rizal. Babantayan na otoridad so amin lan galaw to.

Kanian nen “nan-balikbayan” si Rizal (antes ya pinmaway so kumaduan nobela to (“El Filibusterismo), inyamot to’y plano to’n umbisita ed si Leonor ed Dagupan. Kunwari walay “raffle party” para charity (caridad) diman ed panaayam nen Leonor. Pigaran alahas to so insakrispisyo to’n premyo ed “raffle.”

Inimbitaan nen Leonor so barkada to’n mamayaman ed Dagupan. Say sankaasinggeran ya kumpanya to et si Doña Carmen Villamil-Jovellanos (anak nen Don Reginaldo Villamil), datin’n kaklase nen Leonor ed La Concordia College ed Manila. Si Doña Carmen et bai’k – nanay nen tatay ko.

Antes ya a-kumpleto imay Manila-Dagupan Railway, say luluganan na totoon unla ed Manila et dia’d barko. Say Dagupan ed saraman ya panaon untutumbok ed Sual Seaport ed karakel na manbiyabiyahe’n manuusar na barko.

Kanian si Rizal limmugan ed barko nanlapud Manila angga’d Pantal, Dagupan. Anggapo’y 24 oras nen Rizal ed Dagupan ta samay barko to kapagpawil to’d Manila.

Wala ray mangibabaga ya manlapud Manila anggad Dagupan, nangawa si Rizal na sakey a kansyon, espesial para ed si Leonor. Dia’d antikey ya istorya, kinanta nen Rizal iman ya kansyon leneg na ya “raffle party.” Saray “elite” na Dagupan kuno so imbitado labat (inyamot da’d otoridad). Say nan-akompanya ed si Rizal nen angansyon et si Lazaro “Darong” de Ocampo, ya kuanda sankamaongan ya gitarista ed Dagupan ed saman ya panaon.

Antikey labat may kansyon ya ginawa nen Rizal. Sakey labat so parte to. Say kuanen piano professor ya si Alejandro Vinteres, Jr., kulang kuno so oras nen Rizal nen insulat to iman ya kanta – pigaran oras labat manlapud Manila angga’d Pantal.

Agla nakaukulan ya andukey ‘may kanta ta nibaga to met lah nen Rizal so labay ya ibaga na puso to ed si Leonor. Say inyusar to’n lenguahe et salitan Espanyol.

No siopay malabay ya mandengel ed iman ya kansyon (“Leonor”) mansulat kayo’d siak ta pawitan taka yo’y kopya, pati say salitan impatalus ed salitan Pangasinan nen Professor Vinteres. MABILAY, si Rizal!

Back to Homepage

Share your Comments or Reactions

comments

Powered by Facebook Comments