Anto sirin ey!

By November 19, 2012Opinion

Carlos S. Bulosan, ma-ngaraned kuritan

By Mel V. Jovellanos

 

PIGPIGARA ni labat so kaluyagan tayo’n kabat da’y Bulosan. Saray Dagupeños anta ra’y Barangay Bolosan balet no Bulosan, singara alatian ya tansan.

Diad bahley na Binalonan wala met lay ginawa ra’n monumento tan kalye ya pangi-dayew ed si Carlos Bulosan ya nianak ed aman ya bahley nen November 11, 1911. Asompal to’y pan-aral ed elementarya ed Binalonan tan high school diad Lingayen.

Sakey labat ya anak na dumaralos si Carlos. Pobre, balet natnoy ilalo tan pilalek ya dia’d America unbulaslas so bilay to. Kanian nen 1930 timmumbok si Carlos ed saramay duaran manong to (Aurelio tan si Dionisio). Dia’d California ed saman ya panaon wala lay 30,000 ya Filipino’n mantratrabaho ‘rad kaumaan (plantasyon na pinya, ubas, unas, mansanas, cherry tan arom nira. Maksil ni’d saman so “racial discrimination” kanian si Carlos dia’d dalem na panagsulat to, sikato’y managdipensa ed saray agrabiyado’n Filipino. Anggapoy oras tan kuwarta’n panaral to ed kolehiyo. Indalan to labat ed panag-basa agew-agew ed saray library.

Nen komaduan Guerra ed interon mundo (World War II) insan da labat inawat na publiko’y America si Carlos bilang sakey ya manag-sulat. Nen 1942 angi-galut na duaran libro’n anlong: “Letter from America” tan “Chorus for America.” Saman ya taon ika-iba si Carlos ed “Who is Who in America.”

Nen taon 1943 wala lamet so libro to’n anlong: “The Voice of Bataan.” Say nan-sulat na pasingayew (foreword) et si General Carlos P. Romulo. Saman ya parehon taon, say Saturday Evening Post nampasulat na apatiran salaysay (essay) nisengeg ed saray apatiran kawayangan (Four Freedoms). Sikato’y apili’n nansulat ed “Freedom from Want,” kaibay drawing nen popular ya si Norman Rockwell.

Nen 1944 say tinipo’n ya antikey ya tongtong (short story), “Laughter of my father” et angawit na abalbaleg ya kagalangan tan salindak ed si Carlos. Saya impatalus ya tampol ed nambabangil ya salita ed interon mundo.

Nen araman ya panaon wala ed “personal staff” nen President Manuel L. Quezon si Bulosan (Washington D.C.)

Tinawag si Bulosan ed New York nen 1946 na saray book editors to. Diman da in-galot so sanka-rakepan ya libro to, “America is in the Heart.” Amayamay so mangibabaga ya ayan libro kuno et sakey yan “classic”, Abaybayag ya “best-seller” ed USA. Diad sayan kombilay (novel) inkurit to’ray impan ugaw to ed Binalonan tan no akin et limma ed America. Wala met ira’y egpang tan tekap ya maliwliwawa so impangisulat to ed saramay panaon ya impanidirap to tan saray kakaiba ton Filipino ed America.

Inatey si Bulosan ed Seattle, Washington nen September 11, 1956, balolaki ni ya mantaon labat na 44 – sakey ya marmarlang ya Filipino tan matalonggaring ya Pangasinense.

Back to Homepage

 

Share your Comments or Reactions

comments

Powered by Facebook Comments